امیرحسین میرکوشش

زمان مطالعه:15دقیقه

هزینه های اضافی مرتبط با طراحی و ساخت و سازهای سنتی از طریق تحقیقات مختلف ثبت شده است. در پژوهشی که توسط مرکز مهندسی تسهیلات یکپارچهCIFE (the Center for Integrated Facility Engineering) از دانشگاه استنفورد انجام شده است تفاوت چشمگیر بهره وری بین صنایع مختلف در طول زمان مورد بررسی قرار گرفته است.

داده های جمع آوری شده نشان می دهد که بهره وری در صنعت ساخت و ساز به طور چشمگیری در مقایسه با روند تولید در کارخانجات ضعیف تر است. همچنین آمار حاکی از شکاف بین فعالیت های ساختمانی خارج از سایت و محل است. واضح است که ساخت خارج از سایت از ساخت و ساز در سایت بهره وری بیشتری دارد.

داده های منحنی نشان داده شده از سرشماری اقتصادی ایالات متحدهبدست آمده است. مقادیر شاخص بهره وری با تقسیم ثابت ارزش افزوده دلاری بر تعداد کارمندان محاسبه شد. این شاخص در سه حوزه بخش تولید مربوط به کارخانه ها، بخش ساخت و ساز خارج از سایت و بخش ساخت و ساز در محل از سال 1967 تا 2012 محاسبه شده است.

از موارد ساخت و ساز خارج از سایت که در این پژوهش از آن استفاده شده می توان به تولید پنجره و درب فلزی، تیرچه، ، تولید بتن، تولید پروفیل های فولادی، تولید قطعات پیش ساخته، ساخت آسانسور و راه پله اشاره کرد.همچنین از موارد ساخت و ساز در محل مربوط به این پژوهش می توان به پیمانکاران شیشه، بتن و دیوارهای خشک و عایق است.

همان طور که در نمودار دیده می شود در طول دوره 45 ساله مورد مطالعه این پژوهش، بهره وری صنایع تولیدی بیش از دو برابر شده است. در همین حال، بهره وری کارهای ساختمانی انجام شده در محل نسبتاً بدون تغییر است. مطابق نمودار این بخش هر از گاهی تحت تأثیر رکود اقتصادی قرار می گیرد، مانند بحران اقتصادی سال 2008. همچنین ساخت و سازهای خارج از سایت که بیشتر آنها بخشی از صنایع تولیدی محسوب می شوند بهبود بهره وری را نشان می دهد اما همچنان تحت تأثیر جو اقتصادی در ساخت و ساز است.

البته در چهار دهه گذشته پیشرفت های زیادی در بخش ساخت و ساز در زمینه فناوری های جدید صورت گرفته است، که از آن جمله می توان به تولید قطعات پیش ساخته بیشتر با کیفیت بالاتر در بخش خارج از سایت اشاره کرد که در نهایت باعث افزایش کیفیت ساخت خارج از سایت به نسبت در محل شده است. در حالی که دلایل کاهش آشکار بهره وری ساخت و ساز کاملاً مشخص نیست، این آمار هشدار دهنده و قابل تامل است و نشان دهنده موانع ساختاری قابل توجهی در صنعت ساختمان است.

واضح است که افزایش بازده و راندمان که در صنعت تولید از طریق اتوماسیون، استفاده از سیستمهای اطلاعاتی، مدیریت بهتر زنجیره تأمین و بهبود ابزارهای همکاری بدست آمده است، هنوز در صنعت ساخت و ساز فراهم نشده است. از دلایل احتمالی این نکته مهم می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• 65 درصد شرکت های ساختمانی از کمتر از 5 نفر تشکیل شده اند که این مسئله سرمایه گذاری در فناوری جدید را برای آنها دشوار کرده است. حتی بزرگترین شرکت ها کمتر از 0.5 درصد از کل حجم ساخت را تشکیل می دهند و قادر به ایجاد رهبری در این صنعت نیستند.
• دستمزدهای کارگران ساختمانی در این بازه زمانی تقریبا راکد مانده است. مشارکت اتحادیه کاهش یافته است و استفاده از کارگران مهاجر افزایش یافته است که این امر باعث شده نیاز به نوآوری در جهت صرفه جویی در نیروی کار نباشد. هر چند نوآوری هایی در زمینه بهبود عملکرد ماشین آلات ساختمانی انجام شده است اما بهبود بهره وری مربوط به آنها برای تغییر بهره وری کلی نیروی کار کافی نبوده است.
• موارد مربوط به تغییرات و بازسازی های ساختمان های موجود 29 درصد و موارد مرتبط با تعمیر و نگهداری حدود 16 درصد از حجم ساخت را نشان می دهد. استفاده از روشهای متمرکز بر سرمایه برای این نوع کارها دشوارتر است. ساخت و سازهای جدید فقط حدود 55 درصد از کل حجم ساخت را در بر می گیرد.
• اتخاذ شیوه های جدید و بهینه در طراحی و ساخت بسیار آهسته بوده و محدود به شرکتهای بزرگتر بوده است. علاوه بر این معرفی و تثبیت فن آوری های جدید بسیار زمان بر و با مقاومت هایی همراه بوده است و معمولا برای اینکه همه اعضای تیم پروژه بتوانند با یکدیگر ارتباط برقرار کنند لازم است به نقشه های دوبعدی CAD مراجعه شود. تقریباً همه عوامل درگیر برای بررسی مجوز ساخت و ساز به نقشه های چاپ شده دو بعدی نیاز دارند که باعث افزایش قدرت کاغذ در این صنعت شده است.
• در حالی که تولیدکنندگان مربوط به کارخانجات غالباً توافقنامه های طولانی مدت دارند و با شرکای مشابه همکاری می کنند، پروژه های ساختمانی معمولاً شامل شرکای مختلفی می شود که برای مدتی با هم کار می کنند و سپس پراکنده می شوند که باعث کمبود فرصت برای ایجاد ارتباطات بهینه تر و موثر تر می شود.
• یکی دلایل مهم بهره وری راکد صنعت ساخت و ساز این است که ساخت و ساز در محل از اتوماسیون بهره قابل توجهی نبرده است در حالی که این امر از دلایل اصلی افزایش راندمان در صنعت تولید کارخانجات بوده است.

در این پژوهش که توسط موسسه CIFE انجام شده است از دلایل مهم عقب افتادن صنعت ساخت وساز به نسبت صنعت تولید در 45 سال اخیر اشاره کردیم، اما سوالی که می توان مطرح کرد آیا امروزه روشی وجود دارد که بتوان به صورت موثر راندمان صنعت ساخت وساز را افزایش داد؟ در مطالب پیش رو از نقش مهم مدلسازی اطلاعات ساختمان یا بیم (BIM) در این زمینه بیشتر خواهیم گفت.